Λέγαμε λοιπόν στην προηγούμενη ανάρτηση ότι στην μουσική κύριο ρόλο παίζουν κατά πρώτον, η βασική (θεμελιώδη) νότα, πάνω στην οποία είναι και "χτισμένο" το κομάτι, η μελωδία ή γενικότερα το έργο και κατά δεύτερον, η "πέμτη" της.
Κύριο ρόλο, και στίς δύο περιπτώσεις, είπαμε ότι παίζουν οι αρμονικές οι οποίες και προετοιμάζουν, στολίζουν και στηρίζουν την μουσική κίνηση και "υπόσταση" της μελωδίας.
Δέν είναι καθόλου τυχαίο ότι το αισθητήριο της ακοής είναι φτιαγμένο κατ΄αυτά ακριβώς τα μέτρα, δηλαδή να "ακούει" τις αρμονικές.
Χωρίς αυτήν την ιδιότητα, κυριολεκτικά, θα έχανε η μάνα το παιδί και το παιδί την μάνα.
Για να γίνω πιό σαφής : Μήπως γνωρίζουμε το πώς ένα εκατομμύριο νυχτερίδες, που συζούν μέσα σε πελώριες σπηλιές, μπορούν και βρίσκουν τα παιδιά τους, τα οποία κατά την διάρκεια της νύχτας και όσο οι γονείς τους είχαν πετάξει για να βρούν τροφή, έχουν κάνει τα σουλάτσα τους μές στην σπηλιά και βρίσκονται σε εντελώς διαφορετικό χώρο απο αυτόν που τα άφησαν οι γονείς τους ή έχουν πέσει στο έδαφος ;
Γνωρίζουμε !
Μέσω ακοής !
Αυτό σημαίνει ότι κάθε νυχτερίδα είναι σε θέση, μέσα στο ηχητικό χάος ενός εκατομμυρίου νυχτερίδων, να προσδιορίσει την θέση του παιδιού της αρκούμενη στην ακοή της.
Το ίδιο συμβαίνει και με τους πιγκουΐνους, τα ζαρκάδια, τις ζέμπρες και.... φυσικά και τους ανθρώπους.
Θα αναφέρω ένα άλλο παράδειγμα για να δείξω πόσο σημαντική είναι αντίληψη και καταγραφή των αρμονικών ήχων.
Είπαμε ότι κάθε ήχος περιέχει μιά σειρά απο αρμονικές και πώς η αίσθηση της ακοής είναι ανάλογα κατασκευασμένη.
Στην 10ετία του ΄50 ένας αυστριακός βιολόγος, ο Konrad Zacharias Lorenz (1903-1989), έκανε το εξής πείραμα :Πήρε μιά κλώσσα με τα κλωσσόπουλά της και αφού βούλωσε τα αυτιά της κλώσσας έβγαλε με τρόπο τα κλωσσόπουλα έξω απο τον κοινό χώρο. Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα ωρών παρουσίασε τα κλωσσόπουλα πάλι στην ίδια κλώσσα η οποία, χωρίς να διστάσει καθόλου και νομίζοντας ότι τα πλάσματα που εφμανίσθηκαν στο προσκήνιο αποτελούν κίνδυνο για τα μικρά της, όρμηξε και τα κατασπάραξε όλα χωρίς να είναι σε θέση να τα αναγνωρίσει σαν δικά της παιδιά !
Μερικές μέρες αργότερα η ίδια κλώσσα κλωσσούσε μιά παραλαγή νυφίτσας που έβγαζε ήχους κλωσσόπουλου.
Τρομακτικό γεγονός ! Απίστευτο για ανθρώπινα δεδομένα ! Και όμως !
Τι συνέβη ;
Η κότα είναι ένα πτηνό που μαζί με τα άλλα πτηνά αποχωρίστηκε απο την κοινή γραμμή εξέλιξης πρίν περίπου 150 εκατομμύρια χρόνια απο τους δεινόσαυρους (βλ. Αρχεοπτέρυγας). Η αίσθηση της ακοής της είναι παρόμοια με αυτήν των πιγκουΐνων και των νυχτερίδων. Δηλαδή, μέσω ακοής επικοινωνεί με το άμμεσο περιβάλον. Τα οπτικά ερεθίσματα μπαίνουν σε δεύτερη γραμμή.
Για να μην ξεφύγουμε : Υπάρχει σοβαρός λόγος επιβίωσης του είδους το να μπορούμε να ακούμε τις αρμονικές ενός ήχου !
Αυτή η λειτουργία της ακοής, το να μπορεί να συλαμβάνει, να αναλύει και να κατατάσει τους ήχους και τις αρμονικές, παραβλέπεται ασύδοτα απο τον μοντέρνο άνθρωπο ο οποίος ζώντας μέσα σε αγχώδεις καταστάσεις "παρακούει" τον γύρω του χώρο με τελικό αποτέλεσμα, ηχοάγχος, ημικρανίες, ζαλάδες και ανεξήγητες καταθλίψεις.
Οι αρμονικές λοιπόν !
Δέν φτάνουν όμως αυτές, γιατί τι να τις κάνουμε τις αρμονικές αν δεν έχουμε μνήμη να θυμόμαστε σε ποιόν ανήκει η φωνή (βλ. αρμονικές) !
Είναι του Κώστα, του Νίκου, της Έφης, ή της Νίκης ;
Για να έρθουμε πάλι στο θέμα μας.
Δεν γίνεται να ακούσουμε, καμία συζήτηση για δημιουργία, μουσική δίχως να χρησιμοποιήσουμε την μνήμη μας.
Ακούμε την πρώτη νότα και συγκρατώντας την είμαστε σε θέση, ακούγοντας την δεύτερη και την τρίτη και... και...., να συνδέσουμε αυτά τα ηχητικά γεγονότα και να τους δώσουμε ένα μουσικό νόημα και όχι μόνο, ας μην ξεχνάμε το πόσο αδιάρρηκτα συνδεδεμένα είναι η μουσική με γεγονότα της ζωής μας (αγάπες, χαρές, λύπες, χωρισμούς, Καλοκαίρια, Χειμώνες, και..... και......).
Όλα αυτά θα ήταν αδύνατον να τα θυμηθούμε άν στην μνήμη μας δεν ήταν καταχωρημένη η μελωδική και ρυθμική γραμμή της συγκεκριμένης μουσικής.
Η σχέση μνήμης και μουσικής είναι θέμα της επόμενης ανάρτησης.
